Nhựa thông Quảng Ninh

Nhựa thông và đặc trưng của sản phẩm mang Nhãn hiệu chứng nhận “Nhựa thông Quảng Ninh”

 

  1. Giới thiệu chung

Cây thông nhựa tên khoa học là Pinus merkusii Jungh et De Vriese, thông nhựa là nguồn cung cấp tùng hương (colophan) và tinh dầu thông (turpentine oil) chủ yếu. Tinh dầu được sử dụng rộng rãi trong công nghệ hoá mỹ phẩm, là nguyên liệu để chế terpineol, terpin, borneol, camphor tổng hợp, sản xuất sơn, véc ni, xi… Colophan được dùng nhiều trong công nghiệp cao su, hoá dẻo, vật liệu cách điện, keo dán, sản xuất các chất tẩy rửa…, đặc biệt là trong công nghiệp sản xuất giấy. Trong y dược, tinh dầu thông được sử dụng làm thuốc chữa viêm thấp khớp, ho, làm thuốc kích thích, giảm mệt mỏi, thuốc diệt khuẩn, sát trùng…

Tại Quảng Ninh, cây Thông nhựa đã được đưa vào trồng rừng tập trung từ thập niên 80 trở lại đây theo các chương trình đầu tư phát triển rừng của Nhà Nước và các dự án tài trợ. Cây thông nhựa phân bố tập trung ở các Thành phố Uông Bí, thị xã Quảng Yên, huyện Đông Triều và Thành phố Hạ Long, trong đó Thành phố Uông Bí và Quảng Yên có diện tích và sản lượng lớn nhất, ngoài ra còn một số diện tích tại Vân Đồn, Móng Cái, Hoành Bồ. Trước năm 1995 diện tích rừng thông trên địa bàn tỉnh phần lớn là thuộc các nông trường, đồn điền thời pháp thuộc và duy trì một diện tích ổn định rừng thông nguyên chủng cho đến nay. Từ sau 1995, thực hiện một số chương trình triển khai của nhà nước về phủ xanh đất trống đồi núi trọc như CT 661, CT 327, PAM, dự án hỗ trợ đầu tư của CHLB Đức…diện tích rừng thông đã được mở rộng thêm sang vùng phía đông của tỉnh ở các huyện Móng Cái, Vân Đồn…. Hiện tại, thông nhựa được phân bố hầu hết trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh (tập trung ở thành phố Uông Bí, thị xã Quảng Yên và huyện Đông Triều). Diện tích thông nhựa trên địa bàn tỉnh hiện nay là gần 49.100ha, trong đó có 40.915 ha là rừng thông, còn lại là rừng kết hợp với một số loại cây lâm nghiệp khác như: keo, muồng, trám..

  1. Đặc trưng sản phẩm Nhựa thông Quảng Ninh

Xét về hình thái, cây thông nhựa ở Quảng Ninh thường có lá đâm thẳng, màu xanh nhạt, tán cây có hình tháp phân thành nhiều cành, còn tại địa phương khác (cũng là giống từ Quảng Ninh) có lá bị rủ xuống, có màu xanh đậm, tán cây hơi cong và phân ít cành hơn.

Xét về chất lượng sản phẩm nhựa thông, tại Quảng Ninh cũng có những đặc điểm khác biệt hơn so với các vùng khác như:

  1. Có thuỷ phần thấp, độ mịn cao, lỏng sệt, có độ dẻo cao hơn so với các loại nhựa ở các vùng khác;
  2. Nhựa lâu bị sơ cứng hơn khi để trong điều kiện tự nhiên (trong vòng 2 tuần ở điều kiện bảo quản thường – không phơi nắng, trong khi nhựa thông ở nơi khác thường bị đông cứng nhanh, thậm chí một số nơi đông cứng sau 24 h khai thác). Chất lượng của nhựa thông nguyên liệu được đánh giá theo hai nhóm chỉ tiêu chính (TCVN 4186-86) như sau: 1) Chất lượng cảm quan: Khối lượng chất dính, nhớt, không linh động, có màu trằng hơi vàng hoặc hơi nâu, có mùi đặc trưng của rừng thông; 2) chất lượng lý hóa sinh: hàm lượng các chất nhựa, hàm lượng tinh dầu, hàm lượng nước và tạp chất, hàm lượng tạp chất cơ học.

Nhựa thông được thu mua và chế biến để chiết suất thành 2 thành phần chính là Tùng Hương (hay còn gọi là Colophan, tên thương mại là Gum rosin) các sản phẩm được chế biến từ nhựa thông Quảng Ninh có những đặc điểm khác biệt so với các sản phẩm nhựa thông được trồng ở các địa phương khác.

Thông số kỹ thuật của dầu thông chế biến từ các loại thông và thông bản địa Quảng Ninh

Chủng loại Dầu thông chế biến từ các loại thông khác Dầu thông chế biến từ thông Quảng Ninh bản địa
Bên ngoài Dạng lỏng, trong suốt Dạng lỏng, trong suốt
Tỷ trọng ở 150C 0.856 0.856
Thành phần Alpha Pinene 47-50% 75-80%
Thành phần Beta Pinene 1.0 % mịn 1.0% mịn
Tính khúc xạ ở 200 C 1.46 1.46
Lượng axit 0.7-1.4 Mg KOH/g 0.7-1.4 Mg KOH/g

Chỉ tiêu chất lượng chính của tinh dầu thông chủ yếu có các thành phần chính như: Alpha Pinene, Beta Pinene, Axit… trong khi đó sản phẩm tùng hương được đánh giá trên nhiều chỉ tiêu như: acid palustric, acid isopimaric, acid abietic, acid merkusic, acid sandaracopimaric, acid denhydro-abietic, acid neo-abietic. Những đặc điểm nổi bật về chất lượng của nhựa thông Quảng Ninh là các hàm lượng acid cao hơn và có màu sắc đẹp hơn so với sản phẩm của các vùng khác. Với những ưu điểm đó, Quảng Ninh hiện nay còn là điểm thu gom và chế biến nhựa thông từ nhiều tỉnh trên cả nước, sản lượng nhựa xuất khẩu của các công ty trong tỉnh chiếm 50% sản lượng nhựa thông xuất khẩu của Việt nam.

Thông số kỹ thuật của Tùng hương được chế biến từ các loại thông khác nhau

Chủng loại Tùng hương được sản xuất từ loại thông Merkusii ở Quảng Ninh Tùng hương được sản xuất từ loại thông Merkusii ở tỉnh khác Tùng hương được sản xuất từ loại thông massoniana
Loại màu sắc Loại X Loại X hoặc WW Loại X
Nhiệt độ nóng chảy 79 +/-20C 78 +/-20C 76 +/-20C
Độ axit 185 Mg.KOH/g (min) 170 Mg.KOH/g (min) 164 Mg.KOH/g (min)
Độ tro 0.03 max 0.03 max 0.03 max

 

  • Nhãn hiệu chứng nhận Nhựa thông Quảng Ninh

Thực hiện Chương trình xây dựng và phát triển thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp của tỉnh Quảng Ninh đến năm 2015 nhằm mục tiêu hỗ trợ nâng cao năng xuất, chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường, nâng cao khả năng cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệm của tỉnh. Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tiến hành xây dựng thương hiệu dưới hình thức NHCN cho sản phẩm nhựa thông của Quảng Ninh. Ngày 27/11/2013, Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học và Công nghệ đã có Quyết định số 66230/QĐ-SHTT về việc cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 215800 để bảo hộ NHCN “Nhựa thông Quảng Ninh”.

  1. Sản phẩm mang nhãn hiệu chứng nhận “Nhựa thông Quảng Ninh”
  1. Nhãn hiệu chứng nhận được bảo hộ

Căn cứ theo Quyết định số 66230/QĐ-SHTT ngày 27/11/2013 của Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu. Nhãn hiệu NHỰA THÔNG QUẢNG NINH được bảo hộ như sau:

– Màu sắc nhãn hiệu: Xanh lá cây đậm, xanh lá cây nhạt, vàng

– Nội dung khác: Nhãn hiệu được bảo hộ tổng thể. Không bảo hộ riêng “NHỰA THÔNG”, hình cây thông, hình giọt tinh dầu.

– Danh mục hàng hóa/dịch vụ mang nhãn hiệu:

+ Nhóm 02: Nhựa thông nguyên liệu; Tùng hương (Colophan).

+ Nhóm 03: Tinh dầu thông

Theo đó, mẫu nhãn hiệu được chứng nhận được mô tả như sau:

– Phần hình: bao gồm biểu tượng tán cây thông Quảng Ninh màu xanh lá cây, đặt ở vị trí bên tay trái nhãn hiệu chứng nhận. Ở phía dưới tán cây là biểu tượng giọt tinh dầu;

– Phần chữ: Dưới biểu tượng của tán cây bên phải là dòng chữ NHỰA THÔNG Quảng Ninh. Dòng chữ NHỰA THÔNG, được viết hoa, in đậm, kiểu phông chữ Cambria: Dòng chữ Quảng Ninh, được viết thường, kiểu phông chữ Cambria.

  1. Sản phẩm được bảo hộ NHCN ”Nhựa thông Quảng Ninh”

Sản phẩm nhựa thông mang nhãn hiệu chứng nhận ”nhựa thông Quảng Ninh” được bảo hộ trên thị trường là sản phẩm đáp ứng được các yêu cầu như sau:

  1. i) Là các sản phẩm nhựa thông đáp ứng được các yêu cầu về đặc tính của sản phẩm được chứng nhận, cụ thể như sau:
  • Sản phẩm nhựa thông:
  • Chỉ tiêu về nguồn gốc: là những sản phẩm được sản xuất tại Quảng Ninh, nằm trong vùng địa lý được bảo hộ;
  • Chỉ tiêu chất lượng của sản phẩm: Những đặc tính về chất lượng được chứng nhận bao gồm:

+ Chỉ tiêu cảm quan: màu trắng ngà đặc trưng, không linh động

+ Chỉ tiêu lý hóa: i) hàm lượng các chất nhựa không nhỏ hơn 88%; ii) hàm lượng tinh dầu không nhỏ hơn 15%; hàm lượng nước từ 3-6%.

  • Sản phẩm tùng hương:
  • Chỉ tiêu về nguồn gốc: là những sản phẩm được chế biến từ sản phẩm nhựa thông được bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận nhựa thông Quảng Ninh;
  • Chỉ tiêu về chất lượng của sản phẩm: bao gồm đặc tính chất lượng sau:

Hàm lượng Axit: 185 Mg.KOH/g (min)

  • Sản phẩm tinh dầu thông:
  • Chỉ tiêu về nguồn gốc: là những sản phẩm được chế biến từ sản phẩm nhựa thông được bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận nhựa thông Quảng Ninh;
  • Chỉ tiêu về chất lượng của sản phẩm: bao gồm đặc tính chất lượng sau: Hàm lượng Alpha Pinene: 75-80%
  1. ii) Được các tổ chức, cá nhân (đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận) sản xuất, chế biến theo quy chuẩn kỹ thuật địa phương (nếu có), tiêu chuẩn cơ sở trong sản xuất, chế biến sản phẩm nhựa thông mang nhãn hiệu chứng nhận.
  • Sản phẩm được gắn nhãn hiệu chứng nhận theo quy định.

 

Đơn vị chủ sở hữu NHCN Nhựa thông Quảng Ninh

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ninh

Địa chỉ:                Cột 8 – Phường Hồng Hà – Tp Hạ Long

ĐT: 033. 383 5661; Fax: 033. 383 5074; Email: snn@quangninh.gov.vn