I.Giới thiệu chung
Gà Tiên Yên là một trong những sản vật nổi tiếng của Miền Đông tỉnh Quảng Ninh. Từ những năm 70 của thế kỷ XX, con gà Tiên Yên đã được lưu truyền trong câu ca dao của người miền đông: “Lợn Móng Cái… Gà Tiên Yên”. Cho đến nay con gà Tiên Yên không những nổi tiếng trong tỉnh mà còn được nhiều du khách ưa thích bởi phẩm chất thịt thơm ngon, ngậy, ngọt và hương vị đặc biệt mà chỉ có loại gà được nuôi thả tự nhiên ở Tiên Yên mới có.
Gà Tiên Yên có chất lượng thịt thơm ngon nên đã có nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng, nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều. Thịt gà Tiên Yên có thể chế biến đủ các món, nhưng món ngon nhất vẫn là chế biến theo cách đơn giản nhất “luộc”. Trong thời gian vừa qua gà Tiên Yên được coi là một loại đặc sản có giá trị kinh tế cao (giá bán tại thời điểm cao nhất: 200.000đ/kg, giá bán hiện nay: 170.000-180.000đ/kg gà hơi). Vào những dịp lễ tết gà Tiên Yên không đủ cung cấp cho nhu cầu thị trường.
Hiện nay gà Tiên Yên được tiêu thụ chủ yếu ra các nhà hàng tại Móng Cái, trung bình một tháng tiêu thụ gần 2 tấn gà hơi. Số lượng gà thịt được thu mua bởi bốn cơ sở tại thị trấn Tiên Yên.
Vài nét về địa phương sản xuất
- Vị trí địa lí
Tiên Yên là một huyện miền núi thuộc khu vực miền Đông của tỉnh, có toạ độ từ 21012’ đến 21033’ vĩ độ bắc và từ 107013’ đến 107035’ kinh độ đông; Bắc giáp huyện Đình Lập thuộc tỉnh Lạng Sơn và huyện Bình Liêu, đông giáp huyện Đầm Hà, tây giáp huyện Ba Chẽ và thị xã Cẩm Phả, nam giáp huyện Vân Đồn.
2. Đặc thù về khí hậu
Khí hậu nhiệt đới gió mùa miền núi. Mùa đông khá lạnh, mùa hè dịu mát và nhiều mưa. Lượng mưa trung bình năm 2.427mm. Nhiệt độ trung bình năm 22,4 C.
- Đặc thù về địa hình đất đai
Địa hình huyện có nhiều đồi núi, thung lũng và sông suối. Phía Tây Bắc có dãy núi Cái Kỳ với đỉnh cao nhất là Ngà chạy dài ra cửa sông Ba Chẽ, theo hướng Đông Bắc-Tây Nam, ranh giới thiên nhiên giữa Tiên Yên và Ba Chẽ. Dưới chân núi là một dải đồng bằng ven biển và vùng biển Hà Dong thuộc xã Hải Lạng, một trong những xã trù phú nhất Tiên Yên. Phía Bắc là vùng đồi núi trùng điệp của các xã Điền Xá, Hà Lâu, Phong Dụ nối tiếp với huyện Đình Lập và Bình Liêu. Phía Đông có dãy núi Pạc Sủi và Thang Châu chạy theo hướng Bắc Nam, thấp dần xuống phía biển tạo thành vùng đồng bằng duyên hải. Qua dãy Pạc Sủi là thung lũng Đại Dực, còn nằm giữa hai dãy núi phía Đông và Tây là thung lũng Tiên Yên. - Diện tích
Với diện tích rộng 64.789 ha (năm 2011), đứng thứ hai trong tỉnh sau Hoành Bồ, tài nguyên lớn nhất của Tiên Yên là đất rừng (29.330ha), trong đó 2 phần 3 là rừng tự nhiên, xưa có nhiều lim, táu. Đất rừng tự nhiên thích hợp nhiều loại cây trồng lâu năm, hiện đã có vài ngàn ha trồng quế, sở, thông, bạch đàn.Tiên Yên có nhiều điều kiện về tận dụng diện tích đất để phục vụ chăn nuôi gà Tiên yên
II. Thương hiệu sản phẩm gà Tiên Yên
Phương thức nuôi chăn thả tự nhiên và phân tán trong nhân dân từ lâu đời, nên giống gà Tiên Yên đã phân ly thành những dòng với nhiều màu lông khác nhau như: Hoa mơ, nâu, tía, xám, tro, vàng… thân hình tròn, gọn, cổ ngắn, chân thấp màu vàng. Gà Tiên Yên có đặc điểm nuôi con khéo, chịu được kham khổ, ít dịch bệnh so với các giống gà nhập nội khác như gà Tam hoàng, gà Lương phượng…Trọng lượng lúc 6 tháng tuổi: Gà mái từ 1,5 – 1,7kg/con; Gà trống từ 2,2 – 2,7kg/con. Gà mái đẻ lúc 6 tháng tuổi thường đẻ từ 13 – 15 trứng/lứa (90 – 100 trứng/năm). Tỷ lệ ấp nở tự nhiên đạt từ 80 – 90% tuỳ theo mùa.
Đặc điểm nổi bật là dưới mỏ con gà mái thường có một túm lông dài nên gọi là “gà râu”.
Thịt gà Tiên Yên khi luộc có màu da vàng ươm như có thoa nghệ và bóng nhẫy như vừa nhúng mỡ. Da gà Tiên Yên vừa vàng mọng lại còn dày. Khi mới nhìn có thể ngậy vì chất béo, nhưng khi cắn thấy giòn và ngọt.
Các xã có đủ điều kiện sản xuất giống, thương phẩm trên địa bàn đáp ứng các điều kiện về chất lượng, vệ sinh môi trường, vệ sinh thú y bao gồm: xã Phong Dụ, xã Đông Ngũ, xã Yên Than, xã Đông Hải, Hải Lạng và xã Đồng Rui
Sản phẩm gà Tiên yên được bảo hộ Nhãn hiệu chứng nhận số 221449 cấp ngày 18/3/2014 do Cục sở hữu trí tuệ cấp. Hiện nay với danh tiếng và chất lượng tốt sản phẩm đã được ưa chuộng tiêu thụ trên thị trường trong và ngoài tỉnh.
