Từ đổi mới đồng bộ trong tư duy sản xuất, tích cực áp dụng KHKT thay đổi phương thức sản xuất, những năm qua, ngành nông nghiệp Quảng Ninh đã có bước tiến quan trọng trong việc hình thành nền nông nghiệp tiến bộ. Chính điều này góp phần tạo ra cuộc cách mạng 4.0 trên đồng ruộng, mang lại năng suất cao, chất lượng tốt cho các loại hàng hóa nông sản, nâng cao thu nhập cho người dân.
Để chuẩn bị cho vụ lúa chiêm năm nay, Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp TX Đông Triều đã nhập về 2 thiết bị bay điều khiển từ xa để triển khai dịch vụ bay phun thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) tại các diện tích gieo trồng trên địa bàn thị xã. Theo ông Bùi Văn Hanh, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp TX Đông Triều, nếu phun thuốc BVTV theo cách thông thường người nông dân vẫn làm sẽ phải sử dụng 400-600 lít thuốc, nước cho 1ha cây trồng, trong khi phun bằng thiết bị bay chỉ mất 18 lít. Cùng với đó, chi phí bay phun dịch vụ chỉ ở mức 25.000 đồng/sào so với 60.000-100.000 đồng/sào trước đây.
Đây là mức chi phí rất tiết kiệm, độ bám dính của thuốc BVTV cao, đảm bảo hiệu suất phòng trừ sâu bệnh, thời gian phun nhanh, do vậy có thể bao vây, dập dịch trong thời gian ngắn (10-15 phút/ha) và có thể phun cả ngày lẫn đêm. Bên cạnh đó, với dịch vụ này, việc phun thuốc BVTV cũng được đảm bảo tuân thủ nguyên tắc “4 đúng”, tiết kiệm sức lao động, đảm bảo sức khỏe của người nông dân; đồng thời góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng nông sản.
Đến nay, dịch vụ sử dụng thiết bị bay phun thuốc BVTV đã được người dân tại Bình Dương, Hưng Đạo, Việt Dân, Hồng Thái Đông… hưởng ứng để phục vụ cho vụ sản xuất lúa và cây ăn quả. Ngoài phun thuốc BVTV, thiết bị bay còn có thể ứng dụng trong việc gieo xạ, phun phòng dịch đối với các diện tích cây lâm nghiệp.
Tại Công ty CP Thương mại và Xây dựng Đầm Hà (huyện Đầm Hà), từ năm 2017, công ty đã đầu tư hơn 15 tỷ đồng để xây dựng trang trại trồng rau thủy canh và dưa lưới trong nhà màng theo hướng nông nghiệp sạch áp dụng công nghệ cao. Công ty dùng hệ thống tưới nhỏ giọt tự động ứng dụng từ công nghệ thủy canh Israel được điều khiển bằng thiết bị di động thông minh. Với công nghệ này, nước được tưới nhỏ giọt đến từng gốc cây; phân bón được hòa vào nước, theo hệ thống tưới cung cấp dinh dưỡng cho cây phát triển. Hệ thống này tự động tưới chính xác cho mỗi cây, nên dưa phát triển đồng đều, tiết kiệm nước, phân bón, thời gian và nhân công chăm sóc.
Ông Nguyễn Hữu Nhượng, Giám đốc Công ty CP Thương mại và Xây dựng Đầm Hà, cho biết: Các ứng dụng này hỗ trợ tích cực cho đội ngũ quản lý trang trại và người lao động tham gia sản xuất. Qua đó, thuận tiện trong theo dõi sự sinh trưởng, phát triển của cây, kịp thời có những điều chỉnh phù hợp và giảm bớt sức lao động. Ứng dụng KHKT vào sản xuất đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng. Hiện mỗi ha dưa cho năng suất 60-70 tấn/năm, doanh thu hơn 3 tỷ đồng.
Hay như mô hình trồng rau thủy canh được Công ty Song Hành áp dụng tại vùng rau Quảng Yên. Khác biệt hẳn với nông nghiệp truyền thống, phương pháp mới này tiết kiệm chi phí, tận dụng diện tích, ít sâu bệnh, cách ly với các độc tố do nguồn nước, không khí và an toàn cho người sử dụng. Trên tổng diện tích nhà xưởng hơn 2.000m2, công ty đầu tư hệ thống nhà màng, khu sơ chế, khu ươm giống, khu lọc nước… Trồng rau theo phương pháp thủy canh, rau được hấp thụ dinh dưỡng hoàn toàn bằng rễ, trồng trong ống máng nước theo phương pháp lưu hồi. Nước mang chất dinh dưỡng được pha chế hoàn toàn theo công thức của nhà cung cấp và công ty để đảm bảo đủ nguồn dinh dưỡng cho cây trồng.
Rau sạch trồng theo phương pháp này có những ưu điểm nổi bật là giúp kiểm soát chặt chẽ các yếu tố ánh sáng, nhiệt độ không khí, đặc biệt là các yếu tố dinh dưỡng, vừa đảm bảo an toàn vệ sinh, vừa giữ lại hàm lượng vi chất cao hơn nhiều lần so với phương pháp canh tác thông thường. Rau được trồng trong nhà màng và các khay trồng rau được đặt tách biệt với mặt đất để cách ly hoàn toàn với nguy cơ mầm bệnh. Đến nay, Công ty Song Hành đang canh tác và cho ra thị trường khoảng 10 loại rau, củ, quả. Các sản phẩm của công ty được công nhận là sản phẩm OCOP và bán rộng rãi ở các cửa hàng thực phẩm sạch tại Quảng Yên, Hạ Long, Cẩm Phả…
Theo đánh giá của Sở NN&PTNT, nông nghiệp 4.0 là xu thế phát triển tất yếu. Bằng việc áp dụng các quy trình hiện đại từ sản xuất, thu hoạch, bảo quản, đến vận chuyển và chế biến; sản xuất giống chất lượng cao; canh tác chính xác; áp dụng các phương thức quản lý, kinh doanh mới, giúp giảm sức lao động, nâng cao năng suất, chất lượng, từ đó nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm hàng hóa nông sản và tăng thu nhập cho người dân. Trên cơ sở đó, Quảng Ninh xác định đẩy mạnh thực hiện chương trình nông nghiệp công nghệ cao gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp, bắt đầu từ việc triển khai tích tụ ruộng đất, xây dựng những cánh đồng lớn để đưa giống mới, KHKT vào sản xuất, từng bước xây dựng và hình thành những khu, vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Bên cạnh sự tham gia từ phía Nhà nước, các doanh nghiệp lớn, để hình thành các vùng sản xuất tập trung, khu nông nghiệp công nghệ cao, những người nông dân cũng đang dần thay đổi cách thức, tư duy sản xuất nông nghiệp manh mún, nhỏ lẻ, hướng đến mục tiêu sản xuất bền vững hơn.
Sự bùng nổ về công nghệ cũng tạo môi trường thuận lợi cho người nông dân phát triển nông sản theo hướng nâng cao hiệu quả, chất lượng và sản lượng. Những quy trình sản xuất tôm công nghệ cao; hoa công nghệ cao; thương mại điện tử; VietGAP; tem truy xuất hàng hóa… là những thành công bước đầu của nông dân thời kỳ 4.0 khi đưa công nghệ vào quy trình sản xuất hàng hóa. Tin tưởng rằng những “Cánh đồng 4.0” sẽ tiếp tục được nhân rộng trong toàn tỉnh, giúp thay đổi rõ nét hơn nền nông nghiệp. Nền tảng này cũng là tiền đề căn bản để ngành nông nghiệp của Quảng Ninh được chuyên nghiệp, hiện đại hơn trong tương lai.
