Vân Đồn, vùng đất được thiên nhiên ưu ái ban tặng bờ biển trù phú và núi rừng hùng vĩ, đang viết nên câu chuyện “lột xác” cho những sản vật địa phương. Thay vì “dậm chân tại chỗ” với phương thức truyền thống, huyện đảo này đã mạnh dạn “rót” khoa học công nghệ vào quy trình sản xuất OCOP, biến tiềm năng vốn có thành những “mỏ vàng” thực thụ trên thị trường.
Không còn là những lời kêu gọi suông, Vân Đồn đã hành động bằng hàng loạt sáng kiến thiết thực, khơi dậy khát vọng đổi mới trong cộng đồng doanh nghiệp, hợp tác xã và các chủ thể OCOP. Từ những cơ chế hỗ trợ đầu tư, đổi mới công nghệ đến xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm, huyện đang tạo ra một “bệ phóng” vững chắc cho những “tinh hoa” của vùng đất cất cánh.
Thay vì lối sản xuất “cũ kỹ”, các cơ sở giờ đây mạnh tay đầu tư vào trang thiết bị hiện đại, ứng dụng khoa học kỹ thuật từ khâu nuôi trồng, đánh bắt đến chế biến, đảm bảo chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm ở mức cao nhất. Kết quả của sự chuyển mình này là một “bộ sưu tập” OCOP ấn tượng với 53 sản phẩm, trong đó có 41 “ngôi sao 3 cánh”, 11 “ngôi sao 4 cánh” và một “ngôi sao 5 cánh” đầy tự hào.
Vân Đồn, với lợi thế “thiên thời, địa lợi”, sở hữu nguồn nguyên liệu hải sản dồi dào và những sản vật núi rừng quý giá. Để “giải bài toán” khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên này, biến những sản phẩm thô sơ thành “đặc sản” có giá trị, huyện đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động và ban hành những chính sách “trải thảm đỏ” cho các tổ chức, cá nhân tham gia chương trình OCOP.
Chính từ sự “chắp cánh” đó, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã đã “thay da đổi thịt”, đầu tư cơ sở vật chất khang trang, trang thiết bị tiên tiến, cải tiến quy trình công nghệ và đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm. Không chỉ vậy, họ còn “bắt nhịp” với xu thế thị trường, đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử, mở rộng kênh phân phối, từng bước chinh phục niềm tin của người tiêu dùng.
Nhắc đến sự “lột xác” của OCOP Vân Đồn, không thể không kể đến câu chuyện của Công ty TNHH Hải sản Vân Đồn. Sau gần 4 năm “ra khơi”, với khát vọng xây dựng thương hiệu bằng chất lượng, công ty đã “chọn mặt gửi vàng” những loại hải sản tươi ngon, đặc trưng của vùng biển nơi đây như sá sùng, cá, tôm, mực, hàu sữa… Thay vì “loay hoay” với phương pháp thủ công, công ty đã “bắt tay” với khoa học công nghệ, đưa máy sấy, máy xay, chảo điện xao ruốc… vào “guồng” sản xuất, cho ra đời những món ăn tiện lợi, giàu dinh dưỡng. Nhờ đó, năng suất tăng, chất lượng vượt trội, sản phẩm đa dạng và thương hiệu ngày càng “vang danh”. Năm 2023, hai “đứa con tinh thần” của công ty là ruốc hàu Vân Đồn và ruốc tôm Vân Đồn đã “ghi danh” vào bảng vàng OCOP 4 sao cấp tỉnh.
Chị Đỗ Thị Thuỳ, “thuyền trưởng” của Công ty TNHH Hải sản Vân Đồn chia sẻ: “Mỗi năm, công ty tiêu thụ gần 6 nghìn lọ ruốc hàu, ruốc tôm. Bí quyết thành công nằm ở việc chúng tôi gắn tem truy xuất nguồn gốc, nhanh chóng “bắt tay” với các kênh bán hàng hiện đại như siêu thị, cửa hàng tiện lợi, sàn thương mại điện tử… để sản phẩm đến tay người tiêu dùng dễ dàng hơn. Chúng tôi còn “thử sức” với livestream bán hàng, tham gia hội chợ OCOP, kết nối cung cầu trực tuyến… Nhờ vậy, sản phẩm làm ra đến đâu, “cháy hàng” đến đó, tạo động lực để chúng tôi tiếp tục đầu tư, mở rộng sản xuất.”
Rời biển cả, chúng ta đến với Vạn Yên, “thủ phủ” cam của huyện Vân Đồn. Nơi đây, thiên nhiên ban tặng không khí trong lành, mát mẻ và thổ nhưỡng lý tưởng cho cây cam “sinh sôi nảy nở”. Để giữ vững chất lượng và xây dựng thương hiệu cho cam Vạn Yên, người dân và các hợp tác xã đã “tuân thủ” quy trình VietGAP, “nói không” với phân bón hóa học, ưu tiên phân hữu cơ và hạn chế tối đa thuốc trừ sâu. Đặc biệt, nguồn nước tưới cam được lấy từ những khe nước trong rừng sâu, tạo nên hương vị thơm ngon đặc trưng, khiến cam Vạn Yên trở thành một trong những nông sản “đắt giá” của Quảng Ninh.
Bà Lê Thị Bảy, “linh hồn” của HTX Cam 10/10 tâm sự: “Tôi đã gắn bó với cây cam gần 20 năm. Cây cam không chỉ giúp giải quyết việc làm mà còn mang lại cuộc sống ổn định cho bà con Vạn Yên. Cam của HTX đã đạt chuẩn OCOP 3 sao, mỗi quả cam đều có tem truy xuất nguồn gốc.”
Vân Đồn xác định cam Vạn Yên là “cây vàng” giúp người dân xóa nghèo và làm giàu. Để bảo tồn giống cam quý, huyện đã mời các chuyên gia hàng đầu từ Viện Nghiên cứu Rau quả Trung ương về chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ sản xuất cây giống bằng công nghệ ghép. Huyện cũng tổ chức nhiều lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, thu hoạch cam. Nhờ đó, người dân mạnh dạn áp dụng các phương pháp khoa học để chiết ghép, nhân giống các giống cam mới như cam đường canh, V2. Đến nay, toàn xã có hơn 100 hộ trồng cam với tổng diện tích khoảng 200 ha, mỗi năm thu hoạch trên 200 tấn. Với giá bán ổn định, nhiều hộ dân thu về hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Không chỉ bán cam, người dân Vạn Yên còn “bắt nhịp” với xu hướng du lịch, mạnh dạn đầu tư phát triển mô hình du lịch sinh thái ngay tại vườn cam của gia đình.
Rõ ràng, việc xây dựng sản phẩm OCOP theo tiêu chuẩn cao không chỉ giúp Vân Đồn bảo tồn và phát triển nghề truyền thống mà còn mở ra những cơ hội lớn cho doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân. “Chìa khóa” để nâng tầm giá trị cho sản phẩm OCOP chính là ứng dụng khoa học công nghệ, chế biến sâu, mở rộng kênh phân phối. Khi đó, đặc sản Vân Đồn không chỉ “nức tiếng” trong nước mà còn có thể “vươn mình” ra thị trường quốc tế, góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội của huyện phát triển bền vững.
